Fibromyalgie gaat gepaard met zowel pijn- als slaapproblemen. Steeds meer studies laten een relatie zien tussen mindfulness en de klachten van fibromyalgie. De hoogste tijd dus om hier eens dieper in te duiken. Is het zinvol om bij fibromyalgie mindfulness toe te passen in je dagelijkse routine?
Wat is mindfulness?
Mindfulness gaat over de kunst om aanwezig te zijn in het hier en nu. Je zou het woord ‘mindfulness’ kunnen vertalen met ‘opmerkzaamheid’ of ‘aandachtigheid’. Het betekent simpelweg dat je met volle aandacht leeft.
John Kabat-Zinn is de grondlegger van de stroming mindfulness. Hij schreef het boek ‘Waar je ook gaat, daar ben je’ over de achtergrond en toepasbaarheid van mindfulness. Het is een fijn en goed leesbaar boek dat inmiddels voor velen een basis heeft gelegd voor hun mindfulness beoefening. Kabat-Zinn heeft het boek geschreven vanuit zijn persoonlijke ervaringen en gecombineerd met resultaten uit onderzoek.
*plaatje + link naar boek
De effecten van mindfulness
Mindfulness komt met vele voordelen. Steeds meer van deze voordelen worden ook door de wetenschap onderschreven (1). Om er eens een paar te noemen:
- Vermindert stress
- Vermindert angstige gevoelens
- Verbetert de emotionele gezondheid
- Vergroot je bewustzijn
- Verlengt je aandachtspanne
Naast deze effecten, blijkt ook dat mindfulness effect heeft op pijn en slaap. En daarmee is het een zeer interessante methode voor mensen met fibromyalgie.
De effecten van mindfulness bij spanningsklachten zijn zeer positief. Alle reden dus om deze methode te integreren in je dagelijkse routine.
Mindfulness en slaap bij fibromyalgie
Een verstoorde slaap is één van de meest prominente problemen bij fibromyalgie. Daarom is iedere methode of therapie die invloed heeft op het verbeteren van slaap interessant voor mensen met fibromyalgie. Mindfulness is daar een belangrijk voorbeeld van. Zo laat onderzoek zien dat mensen die mediteren, eerder in slaap vallen en ook langer blijven slapen in vergelijking met degenen die niet mediteren (2).
Een andere studie door slaapwetenschappers in Spanje toont aan dat mindfulness slaapproblemen kan verbeteren bij mensen met fibromyalgie (3). Dit onderzoek richtte zich specifiek op de effecten van mindfulnesstraining voor vrouwen. Een reden voor het includeren van alleen maar vrouwen kan zijn dat fibromyalgie met name voorkomt bij vrouwen.
Wat maakt dat fibromyalgie met name voorkomt bij vrouwen, dat is (nog) niet bekend. Een enigszins logische gedachtesprong kan zijn dat het te maken heeft met hormonen. Dit verklaart echter onvoldoende waarom fibromyalgie ook bij mannen voorkomt.
In het onderzoek totaal werden 39 vrouwen willekeurig toegewezen aan één van de twee groepen. De ene groep kreeg 7 weken mindfulness-therapie en training, inclusief mindfulness-meditatie en geleide lichaamsscans. De andere groep werd op een wachtlijst geplaatst en diende als controlegroep.
Wetenschappers ontdekten dat vrouwen die een mindfulnesstraining volgden, een aanzienlijke verbetering van hun slaap ervoeren in vergelijking met vrouwen op de wachtlijst.
Onderzoek toont aan dat mindfulness slapeloosheid vermindert en slaapkwaliteit verbetert.
Mindfulness en pijn bij fibromyalgie
De perceptie van pijn is verbonden met je gemoedstoestand. Vaak ervaar je meer pijn in stressvolle omstandigheden. Zeker bij mensen met fibromyalgie is de relatie tussen stress en pijn sterk aanwezig. Activiteiten ter ontspanning zijn daarom van belang bij fibromyalgie. Daarnaast lijken mensen met fibromyalgie ook gevoeliger te zijn voor pijn.
Mindfulness is een methode die een positief effect heeft op de wijze waarop pijn wordt ervaren. Uit een onderzoek blijkt dat degenen die mediteerden verhoogde activiteit in de hersencentra vertoonde waarvan bekend is dat ze de pijn onder controle houden. Ook gaven zij aan dat ze minder gevoeligheid waren voor pijn (4).
Mindfulness? Doen!
Welke mechanismen precies een rol spelen bij het verminderen van pijn en andere klachten bij fibromyalgie, dat is nog niet bekend. Maar dát mindfulness een positief effect heeft op de klachten van fibromyalgie, dat staat buiten kijf (5). Laat je daarom niet langer tegenhouden om deze effectieve methode eens uit te proberen. Behalve een beetje tijd, kost het je niks en je zult al gauw merken dat je je fijner gaat voelen.
Wil jij mindfulness of meditatie gaan proberen? Lees dan eens dit artikel waarin de verschillende vormen van meditatie worden besproken. Zo kun je rustig onderzoeken welke vorm het beste bij jou past.