Wat is autofagie?

Autofagie is een natuurlijk mechanisme van de cel dat onnodige of kapotte onderdelen van de cel verwijderd. Beschadigde cellen worden gerepareerd. Het het een zeer interessant mechanisme voor mensen met chronische aandoeningen, zoals reuma, DMII of chronische pijn. Ook zijn er wetenschappelijke studies die aantonen dat het een positief effect heeft op het verloop van kanker. Autofagie treedt o.a. op bij vasten, na ongeveer 12-24 uur. 

Naast dat  autofagie   oude, ongewenste cellulaire materialen en eiwitten verwijdert, stimuleert het ook de productie van groeihormoon. Dit groeihormoon regenereert nieuw celmateriaal  en het stimuleert celvernieuwing. Om die reden kan autofagie tevens interessant zijn als je onlangs een infectie heeft gehad:  autofagie kan mogelijk aanhoudende bacteriën of virussen vernietigen.

Wanneer treedt autofagie op?

Tot op heden blijkt dat vasten de enige bewezen manier is om de staat van autofagie te bereiken. Verschillende onderzoeken laten zien dat het beperken van calorieën genen inschakelt die cellen vertellen om hulpbronnen te behouden. De cellen gaan in een zogenaamde 'spaarstand'. In deze modus zijn ze  veel beter bestand zijn tegen ziekten of cellulaire stress. Ze komen ook in een proces terecht dat bekend staat als autofagie. Bij autofagie ruimt het lichaam het oude, ongewenste en onnodige celmateriaal. Ook repareert en recyclet het beschadigde onderdelen.

Een onderzoek toonde aan dat muizen die 24 uur vastten in het proces van autofagie terecht waren gekomen. Het is belangrijk om in acht te nemen dat de bevindingen uit onderzoeken met muizen niet direct vertaald kunnen worden naar de mens, omdat het metabolisme van muizen veel sneller is dan het onze. Hoewel autofagie erg moeilijk te meten is buiten een laboratoriumomgeving, zijn veel experts het erover eens dat het autofagieproces bij mensen begint na 18-20 uur vasten, met maximale voordelen zodra het 48-72 uur is bereikt.

Autofagie op celniveau

Zodra de voedingsstoffen van het lichaam uitgeput raken, zijn er twee routes van reacties van enzymen die relevant zijn:

• mTOR (of zoogdierdoelwit van rapamycine): reguleert de voedingsstoffen die cellulaire groei, eiwitsynthese en anabolisme beïnvloeden. Het is gekoppeld aan de activering van insulinereceptoren en het creëren van nieuw weefsel.
• AMPK (of AMP-geactiveerde proteïnekinase): helpt de energiehomeostase te behouden en de reservebrandstofmechanismen van het lichaam te activeren.

Deze twee routes helpen het lichaam te beslissen of het een groeirespons activeert - mTor - of autofagie gaat - AMPK.

Daarnaast werk autofagie ook samen met twee belangrijke hormonen: glucagon en insuline. Mensen met diabetes of hypoglykemie hebben moeite met reguleren of zijn overgevoelig voor insuline. Wanneer insuline omhoog gaat, gaat glucagon omlaag en vice versa. Als je vast, verlaagt je insulinegehalte en verhoogt je glucagon. Dit stimuleert autofagie.